Waaijer projectrealisatie heeft met De Boomhof de tender voor de locatie Vijfhoven in Leiden Zuidwest gewonnen. De gemeente Leiden zet met de uitvraag voor een houten woongebouw een daadkrachtige stap in een duurzamere toekomst voor de na-oorlogse wijk. KOW heeft hieraan invulling gegeven met het ontwerp van een circulair houten gebouw voor een mix van kinderen en vitale senioren.

In De Boomhof komen 2 generaties samen
De behoefte aan seniorenwoningen is groot en urgent. Met De Boomhof ontwikkelt het Waaijer woningen die ingaan op de wensen en behoeftes van vitale ouderen: comfortabele, gezonde en levensloopbestendige woningen in een sociale en duurzame omgeving met ruimte voor ontmoeting. Door aan te sluiten van deze behoeften wordt er doorstroom gecreëerd en komen er woningen vrij voor gezinnen met kinderen. Deze kinderen kunnen binnenkort naar de kinderdagopvang en buitenschoolseopvang van Partou op de begane grond van De Boomhof. In De Boomhof komen de twee generaties samen. Kinderen uit de opvang en de senioren van de 45 koopappartementen ontmoeten elkaar in het door LAP ontworpen groene en klimaatadaptieve binnenhof. Hier is ruimte voor bewoners om samen te tuinieren en een speelplek voor de kinderen. Daarnaast delen de senioren en de kinderdagopvang ook de ‘huiskamer’ op de begane grond, waar ook ’s avond gebruikt van wordt gemaakt. Gebruikt buiten de opvangtijden vergroot de levendigheid en de sociale controle op de locatie.

Ontmoeting op de galerij
De appartementen worden niet alleen omsloten door de entree, maar ook door de vluchtroute. De vluchttrap biedt hierdoor niet alleen een veilige uitweg in geval van nood, maar ook de mogelijkheid om even bij de bovenburen te kletsen. Dit bevordert de sociale interactie tussen boven- en onderburen en versterkt de gemeenschap.
Om de sociale interactie verder te stimuleren, hebben we de galerij op verschillende punten verbreed naar 2 meter. Hier hebben we bankjes ontworpen die uitnodigen tot ontmoeting en bewoners de kans bieden om elkaar beter te leren kennen en samen te komen.

Transparante en open uitstraling van de plint
Sociale controle vanaf het maaiveldniveau is cruciaal en bevordert de leefbaarheid van de wijk. Daarom is de plint transparant, waarbij de ramen de relatie tussen binnen en buiten versterken. Grote openslaande deuren bieden gemakkelijke toegang tot het park en het speelplein van de BSO. Een grote luifel en bankjes in de gevel verzachten de overgang tussen het park en ‘De Boomhof’ en stimuleren ontmoetingen. Na het ophalen van je kind bij de BSO kunnen de kinderen hier nog even spelen op de extra brede speelstoep aan de rand van het park, terwijl de ouders op het in de gevel geïntegreerde bankje met elkaar kletsen.

Een houten vertaling van wederopbouwarchitectuur
“We hebben een alzijdig gebouw ontworpen in een moderne, duurzame vertaling van de wederopbouwarchitectuur in de wijk. ” Volgens KOW architect Julie van Zinnicq Bergmann zorgt de zichtbare constructie van houten staanders en liggers voor ritme en symmetrie in de gevel. “Het volume hebben we optisch verkleind door een transparante plint en een setback op de bovenste verdieping. De architectonische uitstraling is eenvoudig en vanzelfsprekend. De houten draagconstructie is zo gedetailleerd dat de losmaakbaarheid van het gebouw van buiten zichtbaar is. De kopgevel aan de Hoflaan krijgt expressie en prikkelt de verbeelding. Hier komt een kunstwerk die we samen met De Strakke Hand en de buurtbewoners ontwerpen.”

De houten constructie en de gevelafwerking met hergebruikte, verzaagde meerpalen geven de Boomhof een warme en natuurlijke uitstraling. Die natuurlijke uitstraling wordt naar binnen toe doorgezet met kruislaaghouten wanden en vloeren. “Grote ramen, die de volledige breedte van de woonkamer beslaan, geven je het gevoel dat je midden in het groen zit. De natuurlijke uitstraling van het hout in de woning, het aanwezige groen en het vele daglicht zorgen voor een gezonde woonomgeving.”

Toekomstbestendig bouwen als ontwerptool
Toekomstbestendig bouwen vraagt om innovatieve, duurzame en integrale oplossingen. We willen het bredere begrip duurzaamheid in De Boomhof integraal maken door de verschillende duurzaamheidsmaatregelen, ontwerpkeuzes en sociale voorzieningen elkaar te laten versterken. Daarbij kijken we samen met het ontwerpteam verder dan de maatregelen per individueel thema en verbreden we onze horizon.

Het materiaalgebruik van ‘De Boomhof is gericht op het beschermen van het milieu en onze materiaalvoorraad, voor nu en in de toekomst. Daarom passen we veelal biobased materialen toe in een demontabel bouwsysteem van prefabelementen. Zoals een constructie van CLT wand- en vloerelementen en HSB gevelelementen, met een isolatie van Nederland geteeld vlas.

Daarnaast wordt De Boomhof klimaatactief ontwikkeld. Dat betekent dat wij in ons ontwerp niet alleen voorbereiden op de gevolgen van extremer weer (adaptatie), maar ook de opwarming van de aarde beperken door onze CO2 uitstoot te verlagen (mitigatie).

Participatie en samenwerken
In samenwerking met Portaal start Waaijer een participatietraject waarin zowel de toekomstige bewoners van De Boomhof als de huidige bewoners van de aangelegen woningen van Portaal actief worden betrokken. Dit traject geeft alle betrokkenen een stem bij de inrichting van de gemeenschappelijke ruimten in het hof.

Moestuin en kunst op de kopgevel
Een belangrijk onderdeel hiervan is de aanleg van een gezamenlijke moestuin en de realisatie van een uitnodigende zitkuil. Daarnaast wordt dit participatietraject ook ingezet voor de totstandkoming van het kunstwerk op de kopgevel, zodat bewoners mede kunnen bepalen hoe dit kunstwerk vorm krijgt. Deze participatieve aanpak vormt de opmaat naar de oprichting van een tuinvereniging, waarin alle bewoners van het hof samenwerken aan het onderhoud van de tuin en het gebruik van de moestuin. Zo ontstaat een hechte gemeenschap die de grenzen van het gebouw overstijgt en op sociaal vlak voor cohesie zorgt.